Ter herinnering aan Ton Cales

Ton Cales is overleden. Ik heb in mijn archief gezocht of ik een goede foto van hem kon vinden. Dat was niet eenvoudig. Ton Cales liet zich niet graag fotograferen. Hier is hij bezig met de opbouw van de belichting. Het is in kamp Amersfoort, waar we het toneelstuk ‘de Nacht van Herodes’ speelden om de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog in de herinnering te houden.

De kracht van Ton Cales was mensen op het podium te brengen. Ik herinner mij zin nauwelijks vrijblijvende verzoeken om een rol te spelen. “Ik zie jou dit spelen”. En als het in zijn verbeelding al zichtbaar was, kon je daar geen weerstand aan bieden. Zo heeft hij veel mensen uitgedaagd nieuwe dingen te doen.

Het oorlogstoneel is hem overkomen. Hij was bevriend met Jules Schelvis, en vond het zijn plicht om zijn verhaal te vertellen. En zo begon een reeks van stukken, die opgevoerd werden op ongewone podia. In Kamp Vught, Kamp Westerbork, Kamp Amersfoort en zelfs in de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam. Ik heb in deze stukken meegespeeld, soms als Jood, soms als SS'er. Ik heb veel met de andere spelers gesproken. Bijna allemaal hadden we een connectie met de Tweede Wereldoorlog. Onze rol maakte het mogelijk om daar op essentiële manier vorm aan te geven. Dat is het geschenk dat Ton aan ons gegeven heeft.

Rust in vrede Ton. (Klaas Eikelboom)